دکتر محمد علی مهتدی بناب (عضو هیات علمی دانشگاه بناب) در سالهای 1379 و 1381 مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه های تبریز و علم و صنعت ایران در رشته مهندسی مکانیک طراحی جامدات (طراحی کاربردی) اخذ نمود.

پس از آن در سال 1384 به عضویت هیات علمی در گروه مهندسی مکانیک دانشگاه بناب در آمد و سپس از سال 1390 تا 1394 دوره دکتری را در دانشگاه ساسکاچوان کانادا در رشته مهندسی مکانیک گرایش طراحی کاربردی گذراند.

وی بعد از دوره دکتری مدتی را نیز در دانشگاه ویندزور کانادا در دوره فوق دکتری مشغول تحقیق بود. از نقاط برجسته رزومه ایشان داور ممتاز چهار مجله بین المللی Materials and Design, International Journal of Hydrogen Energy, Materials  Science and Engineering A, Journal of Alloys and Compounds  که توسط انتشارات الزویر (Elsevier) چاپ می شود می باشد.

علاوه بر این در سال 1392 یکی از مقالات ایشان که در ژورنال Engineering Failure Analysis چاپ شده بود به عنوان مقاله داغ شناخته شده است. زمینه های مورد علاقه پژوهشی ایشان مکانیک شکست، تحلیل ترک های هیدروژنی، ترک های خوردگی تنشی در خطوط لوله فولادی و تحلیل خستگی در خطوط لوله فولادی توسط میکروسکوپ الکترونی (SEM)، طیف سنجی پراش انرژی پرتو ایکس (EDS) و پراش الکترون برگشتی (EBSD) می باشد. ضمنا ایشان بالغ بر 40 مقاله ISI و علمی پژوهشی و 10 مقاله کنفرانسی ملی و بین المللی در کارنامه خود دارد.

ضمنا دو کتاب ترجمه اخیر وی تحت عناوین مکانیک شکست و ترک خوردگی توام با تنش در خطوط لوله فولادی توسط انتشارات دانشگاه بناب به چاپ رسیده است.

خط لوله در پیوند با اقتصاد ملی، نگرانی­ های رو به رشد محیط طبیعی و زیرساخت­ های انرژی جهانی قرار دارد. فاجعه­ های زیست­ محیطی مانند انفجار تراژیک دکل حفاری دپ واتر هورایزان باعث کاهش تحمل عمومی در       فعالیت­ های انسانی می­شود که منجر به انتشار هیدروکربن­ ها در محیط طبیعی می­شود. پس از گذشت چندین دهه خارج از افکار عمومی، صنعت خط لوله در حال حاضر در مرکز یک بحث جامع جهانی که شامل منافع چندگانه می­شود، ظاهر می­شود.

اولین بار در سال­های 1960 در خطوط لوله در ایالات­ متحده مشاهده شد و بعداً در دهه 1980 در خطوط لوله کانادایی گزارش شد. ترک خوردگی تنشی به عنوان یک چالش برای صنعت که به طور فزاینده­ای با استفاده از عملیات ایمنی خطوط لوله و همچنین منبع انگیزه علمی برای محققان که در تلاش برای درک مکانیزم­ های دقیق این فرآیند پیچیده هستند می­باشد.

هدف اصلی در نوشتن این کتاب، ارائه خلاصه و مهم­تر، تاریخچه­ ای از وضعیت کنونی درک علمی و عملی مهندسی مربوط به ترک خوردگی تنشی خط لوله است. علاوه بر این، تهیه این کتاب در نظر گرفته شده تا از محققان و مهندسین متعدد که در زمینه ترک خوردگی تنشی خط لوله کمک کرده ­اند قدردانی شود.

این نه فصل برای پاسخگویی به نیازهای دانشمندان، مهندسین، مدیران، تکنسین­ ها، دانشجویان و همه کسانی که نیاز به دانش در این زمینه دارند طراحی شده است.

این کتاب، خطوط لوله، توسعه صنعت خط لوله جهانی و اثرات خطرناک ترک خوردگی تنشی را بر روی یکپارچگی این سیستم­ ها معرفی می کند.

فصل دوم به بررسی اصول ترک خوردگی تنشی در فلزات می­پردازد. به طور مشخص، (1) توجه به ترکیبات فلزی و محیطی که باعث ترک خوردگی تنشی می­شوند، (2) جنبه­های متالورژیکی، مکانیکی و زیست­ محیطی آن و (3) مکانیزم­های مختلفی که نشان دهنده شروع و انتشار ترک خوردگی­ های تنشی در فلزات هستند، توضیح داده می­شود.

علاوه بر این، وقوع و ویژگی­ های خسارت ناشی از هیدروژن و خستگی خوردگی با ترک خوردگی تنشی مقایسه می­شود. نقش فعالیت میکروبیولوژیکی در فرآیندهای ترک خوردگی تنشی نیز مورد بحث قرار گرفته است.

فصل 3 تا 6 ترک خوردگی تنشی را به عنوان یک پدیده و مکانیزم منحصر به فرد معرفی می­کند که می­تواند به شکست در خط لوله منجر شود. همچنین مباحث طیف گسترده­ ای از شرایط محیطی را که مربوط به عملیات خط لوله هستند، شامل pH تقریباً خنثی، الکترولیت اشباع­شده با pH بالا و محیط خاک اسیدی را پوشش می­دهد.

علاوه بر این، ویژگی­های اصلی و عوامل مرتبط با ترک خوردگی تنشی خط لوله خلاصه می­شود. این تصویر از ترک خوردگی تنشی شامل هر دو حالت نظری و عملی فعلی دانش در اطراف سینتیک انتشار، روش­ های پیش­بینی و مکانیزم راه اندازی ترک است.

فصل 7 بر خوردگی و ترک خوردگی تنشی متمرکز است که در جوش­ های خط لوله، با اتصالات نزدیک به متالورژی فولاد محلی و ویژگی­های الکتروشیمیایی رخ می­دهد. فن­آوری فولاد خطوط لوله با استحکام بالا و متالورژی فولادهای خط لوله با استحکام بالا در فصل 8 بحث شده است.

به عنوان خط لوله پیشرفته، فولادهای با استحکام بالا از فولادهای معمولی با ویژگی­ های متالورژیکی، مکانیکی و میکرو­الکتروشیمیایی منحصر به فرد هستند. همه این­ها باعث وقوع آسیب هیدروژن، خوردگی و ترک خوردگی تنشی می­شود.

به طور خاص، کرنش­ های پيچيده بر روي خطوط لوله فولادی با استحکام بالا و پيامدهاي مربوط به خوردگي فولادها و استفاده از نظريه مكالکتروشيميايي براي پيش­بيني انتشار نقص و ارزيابي مقاومت باقي­مانده فولاد معرفي مي­شوند.

این گفتمان­ ها به عنوان یک پایه قابل­ اعتماد برای طراحی خطوط لوله بر روی سیستم­ های ضدخوردگی و جلوگیری از ترک خوردگی تنشی خدمت می­کنند. فصل 9 بررسی شیوه­ های صنعتی فعلی در مدیریت ترک خوردگی تنشی خط لوله، از جمله پیشگیری، نظارت و  تکنیک­ های کاهش آن است.

علاوه بر این، نشان داده شده است که چگونه مدیریت ترک خوردگی تنشی با برنامه ­های مدیریت یکپارچگی گسترده در استفاده از سیستم ­های خط لوله مدرن به کار گرفته شده است.

ویژگی منحصر به فرد این کتاب در حقیقت این نیست که این کتاب اولین کتابی است که درباره­ ی  ترک خوردگی تنشی خط لوله مشارکت می­کند، اما شامل آخرین نتایج تحقیق و اطلاعات مربوط به ترک خوردگی تنشی خط لوله است.

برای کمک به خواننده در درک جنبه­ های علمی مرتبط با پدیده ترک خوردگی تنشی خط لوله، تعدادی از مدل­ های نظری و مفاهیم توسعه یافته­ اند. علاوه بر این، نتایج مفهومی و مدل­سازی بر ­اساس اندازه ­گیری­ های الکتروشیمیایی میکروسکوپی پیشرفته پشتیبانی می­شود.

به نوبه خود، ادغام موثر الکتروشیمیایی، میکروالکتروشیمیایی، علم مواد و تکنیک­های تجزیه و تحلیل سطح کمک می­کند، تا به یک پیشرفت درک اساسی در مورد این پدیده برسیم. علاوه بر این، مفاهیم و مدل­های علمی که در بحث­های بعدی مورد بررسی قرار می­گیرند، روش­های معتبر و دقیق را برای صنعت پیش­بینی، نظارت و مدیریت ترک خوردگی تنشی خط لوله ارائه می­دهند.

من بسیار خوشحال هستم که عمیق ­ترین قدردانی را به دکتر وینستون ویری ابراز می­کنم، که مقدمه را برای این کتاب نوشت. در هفت سال گذشته، من با خوشحالی از تعاملات مکرر با وینستون در مسائل متنوع در زمینه مهندسی خط لوله برخورد کردم. راهنمایی­های او، تشویق و سرپرستی او در شکل­ گیری و تکامل حرف ه­ای من ارزشمند بوده است.

از دکتر رون هوگو برای حمایت متمرکز از کار دانشگاهی من در دانشگاه کالگری تشکر می­کنم. نقش او در توسعه مرکز مهندسی خط لوله در دانشگاه و در جامعه محلی می­تواند بیش از حد مورد تاکید قرار گیرد. این تلاش­ ها برای ایجاد یک محیط­ کار ایده­ آل برای تحقیقات من در خط لوله کمک کرده است.

من چندین بار به خاطر بحث و گفتگوهای پرباری که با دکتر بیل شاو، جینگلی لو، فریزر کینگ و بسیاری از همکاران و دوستان دیگر داشته ­ام قدردانی می­کنم. همچنین به کمک­ه ای اختصاص داده شده و بی­ پایان دانشجویان و شاگردان فوق ­دکترایی که در گروه تحقیقاتی من حضور داشتند، مدیون هستم.

من از آقای مایکل لونتال جان والی و پسران برای صبر و درک درستی که از مدت زمان لازم برای تهیه این کتاب داشتند، سپاسگزاری می­کنم. در واقع، رویدادهای مکرر غیر­منتظره­ ای در فرآیند کلی وجود داشته، که پشتیبانی مایکل در تکمیل این پروژه بسیار مهم بود.

کمک­های تحقیقاتی از کانال تحقیقات صندوق­ های ملی کانادا، شورای پژوهشی علوم­ طبیعی و مهندسی کانادا (NSERC)، بنیاد نوآوری کانادا (CFI) مرکز مهندسی خط لوله دانشکده فنی شولیک، دانشگاه کالگری و تعدادی از  سازمان­ های صنعتی که شرایط مطلوبی برای حمایت از یک محیط تحقیقاتی فعال ایجاد کرد نوشتن این کتاب را میسر کرد.

من از کمک­های ارائه شده توسط این برنامه­ ها و سازمان­ ها سپاسگزار هستم.

بالاخره من از همسر و پسرم تشکر می ­کنم که از بسیاری جهات مرا تشویق کرده و در نوشتن این کتاب مرا حمایت کرده­ اند.

لینک کتاب های مرتبط انتشارات عطران:

کتاب مکانیک شکست به قلم دکتر محمدعلی مهتدی بناب

کتاب ترک خوردگی توام با تنش در خطوط لوله فولادی اثر دکتر محمد علی مهتدی بناب