مهارت مدیران آموزشی | کتاب “مدیریت آموزشی و مهارت های مدیران آموزشی

انتشارات عطران: کتاب “مدیریت آموزشی و مهارت های مدیران آموزشی” نویسندگان “سیدمهدی محمد نژاد، سجاد شمسی پور، محمد غبیشاوی، مهدی قاسمی ” ویراستار :دکتر فخرالدین طاهر زاده موسویان

مهارت مدیران آموزشی

مديريت آموزشي به عنوان يك رشته عمر نسبتاً كوتاهي در ايران دارد بطوريكه فقط چندسالي است تلاشهايي در جهت گشايش رشته مديريت آموزشي در دانشگاه ها و مراكز آموزش ضمن خدمت مديران مشاغل صورت گرفته است.

اين در حالي است كه مديريت و مديران آموزشي در حداقل سه دهه اخير بعنوان مهمترين عوامل بهبودي عملكرد سازمان هاي آموزشي مورد توجه پژوهشگران و مسئولين آموزشي كشورهاي توسعه يافته قرار گرفته‌اند.

مديريت، تخصصي و شغلي است كه با بزرگتر و پيچيده شدن سازمانها و در تنگناها و دشواريهاي اقتصادي ـ مالي اهميت بيشتري مي‌يابد. هر چه سازمان‌ها بزرگتر مي‌شوند، تعداد كارمندان، مصرف‌كنندگان و تشكيلات سازماني افزايش پيدا مي‌كنند، فعاليتها بيشتر و متنوعتر مي‌شوند، نياز به سرمايه‌گذاري بيشتر مي‌شود.

اين عوامل باعث مي‌شود كه ادارة سازمان ها مشكل تر و پيچيده‌تر شود. سازمان هاي آموزشي نيز از اين قاعده مستثني نيستند. آنها همانند سازمانهاي ديگر براي اينكه بتوانند مشكلات بزرگتر و پيچيده‌تر خود را حل كنند و اهداف سازماني را تحقق بخشند نياز به افراد آگاه و شايسته دارند تا با برنامه‌ريزي، هماهنگي، و جهت‌دهي هاي بموقع و هوشمندانه در طرح و اجراي سياست ها و برنامه‌هاي آموزشي ايفای نقش كنند.

اهميت مهارت مدیران

در عصر حاضر، توسعه روزافزون سازمان ها و پيچيده‌تر شدن وظايف و كاركردها، صاحب نظران را پيش از هر زمان ديگر متوجه اهميت نقش مديران در سازمانها كرده است. مديران در سازمان ها نقش هماهنگي و كنترل كليه عوامل توليد را در جهت دستيابي به اهداف سازماني برعهده دارند. سازمان بدون مهارت مدیران آموزشی قادر به دستيابي به اهداف خود نخواهد بود و محكوم به فناست.

«مدير مؤثر و لايق همچون اكسيري است كه مي‌تواند مس عوامل توليدي را به طلاي ناب بهره‌وري مبدل سازد».

در ميان ساير مديريت ها، مهارت مدیران آموزشی به علت هدايت تعليم و تربيت نسل ها از اهميت ويژه‌اي برخوردار است، و از آنجا كه تعالي جامعه بستگي به هدايت صحيح تعليم و تربيت فرزندانش دارد، آحاد مردم نسبت به وضعيت نظام آموزشي احساس مسئوليت مي‌كنند.

وظايف و كاركردهاي پيچيدة نظام آموزشي، ضرورت اتخاذ سياستهاي آموزشي مناسب و ايجاد روابط دوستانه بين عناصر نظام آموزشي و پيچيدگي ارزشيابي از نتايج نظام آموزشي باعث شده است تا مديريت آموزشي از جايگاه خاص در ميان ساير مديريت ها برخوردار باشد.

علاقه‌بند معتقد است: «در حقيقت ويژگي هاي منحصر به فرد مديريت آموزش و پرورش نه از وجه «مديريت» بلكه عمدتاً از وجه «آموزش و پرورش» آن سرچشمه مي‌گيرد. (علاقه‌بند، 1369، ص57)

تعاريف مديريت

مديريت در هر سازماني براساس اهداف آن سازمان تعريف مي‌شود و مهارت مدیران پرورش نيز بر مبناي اهداف سازمان آموزش و پرورش تعريف مي‌شود. لذا به منظور مشخص شدن مفهوم مديريت آموزشي تعاريفي كه متخصصين اين رشته بيان نموده‌اند، ارائه مي‌گردد:

دكتر كيمبل وايلز مهارت مدیران آموزشی را چنين تعريف مي‌نمايد: «مديريت آموزشي عبارت است از ايجاد و آماده ساختن وضع بهتري جهت يادگيري دانش آموزان».

دكتر ميركمالي، در مورد مفهوم مديريت آموزشي چنين مي‌نويسد: «مدير آموزشي فرآيندي است اجتماعي كه با يادگيري مهارت هاي علمي، هنري و فني كليه نيروهاي انساني و مادي را سازماندهي كرده و هماهنگ نموده و با فراهم كردن زمينه انگيزش و رشد با برآوردن نيازهاي فردي و گروهي دانش‌آموزان، معلمين و كاركنان به اهداف سازمان تعليم و تربيت مي‌رسد. (ميركمالي، 1373، ص400)

ـ مديريت آموزشي به آن دسته از فعاليت هايي اطلاق مي‌شود كه در چارچوب يك سيستم واحد آموزشي ايجاد و هماهنگي، تحرك، انگيزش، كنترل و هدايت انرژي مادي و انساني را موجب شده، تحقق اهداف آموزش و پرورش را ممكن مي‌سازد. (صافي، 1368، ص69)

ـ فعاليت مديريتي در يك مدرسه شامل برنامه‌ريزي، سازماندهي، كنترل، هماهنگي، تدريس، برقراري ارتباط و ارزشيابي است. (Serjiovanne.P.6)

ـ مديريت آموزشي عبارت است از فراهم ساختن وسيله جهت بارور ساختن هدف هاي تربيتي.

علاقه‌بند مهارت مدیران را اين چنين تعريف مي‌كند: «مديريت آموزشي عبارت است از برنامه‌ريزي، سازماندهي، هدايت و كنترل كليه امور و فعاليت هاي مربوط به آموزش و پرورش» مديريت آموزشي به معناي اخص كلمه به معناي مديريت آن بخش از فعاليت هاي سازمان هاي آموزشي است كه مستقيماً با امر آموزش و پرورش و يادگيري مرتبط مي‌باشد.