اسکیزوفرنی/ اختلال اسکیزو افکتیو
یکی از اختلالات روانی سالمندان اسکیزوفرنی است. اسکیزوفرنی معمولا در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شود و در سراسر عمر دوام می‌یابد. هرچند مواردی که پس از ۶۵ سالگی تشخیص داده شود نادر است ولی نوعی دیررس از این اختلال توصیف شده که پس از ۴۵ سالگی شروع می‌شود. احتمال بروز این نوع دیر آغاز در زنان بیشتر از مردان است. نوع باقی‌مانده اسکیزوفرنی تقریبا در ۳۰ درصد افراد اسکیزوفرنیک دیده می‌شود.
- اسکیزوفرنی (شیزوفرنی): اسکیزوفرنی نوعی اختلال روانی است که بروز علایم آن در افراد مختلف تفاوت عمده‌ای با یکدیگر دارند. هیچ علامت خاصی نشانه اسکیزوفرنی نیست و تشخیص فقط با توجه به مجموعه‌ای از علایم و نشانه‌ها و افت کارکرد اجتماعی یا شغلی مرتبط با آن‌ها معلوم می‌شود.
- علایم اصلی اسکیزوفرنی را میتوان بدین شرح بیان کرد، بروز واضح یکی از موارد هذیان، توهم، گفتار نابسامان و آشفته (مانند بی ربط گویی مکرر) حداقل برای یک ماه، که ممکن است همراه رفتار آشفته یا کاهش ابراز هیجانات و بی اردگی باشد.
- در افراد مبتلا به این اختلال ممکن است این علایم هم مشاهده شود، عاطفه نامناسب مثل خنده بی مورد بدون محرک، ملال خلق که می‌تواند به شکل افسردگی؛ اضطراب یا خشم باشد، الگوی خواب آشفته مثلا خواب روزانه و فعالیت شبانه، عدم تمایل به خوردن یا امتناع از غذا، گسست از خود، گسست از واقعیت، نگرانی‌های جسمی تا حد هذیان، اضطراب و هراس‌های اختصاصی، کاهش قدرت درک و تعبیر نیت دیگران.
اختلال اسکیزوافکتیو (عاطفه گسیختگی)
یک دوره مستمر بیماری اساسی خلقی (مانیا یا افسردگی اساسی) هم زمان با علایم اصلی اسکیزوفرنی تشکیل اختلال اسکیزوافکتیو را می‌دهند.
- الگوهای زمانی متنوعی در این اختلالدیده می‌شود، به طور معمول این اختلال دارای دوره ای شش ماهه است که در دو ماه نخست آن هذیان و توهمات قابل توجهی (علایم اسکیزوفرنی) بروز می‌کند و سپس در سه ماه بعدی علایم افسردگی اساسی کامل همراه با علایم اسکیزوفرنی مشاهده می‌شود و نهایتا در ماه آخر مجددا علایم اسکیزوفرنی به تنهایی ادامه می‌یابد. هم چنین ممکن است که علایم افسردگی و مانیا قبل از بروز علایم روان پریشی (اسکیزوفرنی)، حین مرحله حاد آن، یا پس از پایان دوره روان پریشی نیز مشاهده شود.
اختلالات نسیانی در پیری
در بین افراد ۶۵ ساله و مسن تر فقط آرتریت بیشتر از دمانس موجب ناتوانی است. زوال ذهن (دمانس) عموما اختلال پیش‌رونده و برگشت‌ناپذیر قوای عقلانی است و شیوع آن با افزایش سن بیشتر می‌شود. تغییرات مشخص دمانس، شناخت، حافظه، زبان و عملکرد‌های دیداری-فضایی را در بر می‌گیرد ولی آشفتگی‌های رفتاری نیز شایع است. آشفتگی‌های رفتاری شامل بی‌قراری، سرآسیمگی، خشونت، فریاد کشیدن، اختلالات خواب و هذیان است.
اختلالات زیادی ممکن است موجب تخریب شناختی شود که از جمله میتوان از صدمات مغزی، تومورهای مغز، سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز)، الکل، داروها، عفونت‌ها، بیماری‌های ریوی مزمن و بیماری‌های التهابی نام برد.
